خرید خودرو به روش قدیمی انتقادهایی مکرر از رانت در پیش‌فروش و فروش فوری را به همراه داشت.تا اینکه برای خرید خودرو سازوکار جدیدی ایجاد شد.محسن علیزاده گفت، امروزه خرید خودرو در بورس کالا آغاز می شود. خودروی شاهین اولین خودروی عرضه شده در طرح خرید خودرو در بورس کالا است. در ادامه به آخرین جزییات از خرید خودرو در بورس می پردازیم.
براساس اطلاعیه منتشر شده در بورس کالا، روز سه‌شنبه، ۲ اسفندماه، ۱۰ هزار خودروی پژو ۲۰۷ دستی سفید برای تحویل ۳۱ خردادماه ۱۴۰۲، به حراج گذاشته خواهد شد و متقاضیان خرید این خودرو باید برای تکمیل فرایند خرید در کنار پرداخت حدود ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای بیمه و شماره گذاری، ۱۵ درصد مالیات و عوارض قانونی براساس مبالغ معامله شده پرداخت کنند.
درحالی که شرکت ایران خودرو از فروش مایبحصولات خود از طریق بورس کالا استقبال کرده است؛ شرکت سایپا راه دیگری پیش گرفته و سعی دارد مجوزهای لازم برای افزایش قیمت را از طریق شورای رقابت اخذ کند.
براین اساس، شرکت خودروسازی سایپا طی نامه‌ای به سازمان بورس اعلام کرده که بهای تمام شده محصولات با تأیید حسابرس و آنالیز تغییرات نهاده‌های تولید برای صدور مجوز افزایش قیمت خودرو به شورای رقابت ارسال شده است.
درخواست افزایش قیمت محصولات سایپا درحالی است که در آخرین عرضه خودروی شاهین در بورس کالا شاهد آن بودیم که این خودرو در قیمت پایه اعلام‌شده نیز خریدار نداشت. به نظر می‌رسد شرکت سایپا پس از ناکامی در فروش محصولات خود این بار سعی دارد با اخذ مجوز افزایش قیمت از شورای رقابت، کف قیمت‌گذاری خودروهای خود را به صورت دستوری بالا ببرد و مدیران این شرکت حاضر نیستند محصولات خود را در یک فرایند شفاف و از طریق عرضه و تقاضا واقعی در بازار کشف قیمت کنند.
با این حال در بخشی از نامه شرکت سایپا به سازمان بورس آمده است: عرضه محصولات در بورس کالا همواره به‌عنوان یکی از روش‌های فروش مد نظر این شرکت بوده که در صورت صدور مجوزهای لازم نسبت به عملیاتی کردن آن اقدام خواهد کرد.
اما با وجود اعلام آمادگی شرکت سایپا برای فروش محصولات در بورس کالا، باید توجه داشت که اگر از نظر خریداران خودروهای تولیدی این شرکت ارزشی بیشتر از قیمت پایه داشته باشد؛ قیمت‌ها نیز افزایش خواهد یافت و اگر مدیران این خودروساز در مورد ارزندگی محصولات خود اطمینان داشته باشند، دیگر نیازی به افزایش قیمت پایه آن از طریق دستور شورای رقابت نخواهد بود و بازار به طور طبیعی این موضوع را میسر خواهد کرد.
لازم به ذکر است در آخرین عرضه محصولات سایپا ، ۴ هزار خودروی شاهین به تالار خودرو آمد و تنها یک‌هزار و ۵۴۹ تقاضا درقیمت پایه برای این خودرو به ثبت رسید و شرکت سایپا حتی حاضر به عرضه مجدد خودروهای باقی مانده در بورس کالا نشد.
نایب رییس شورای رقابت از ادامه فعالیت سامانه یکپارچه فروش خودرو خبر داد و گفت: در دوران گذار از وضعیت فعلی نیاز است سامانه‌ای برای عرضه محصولات تولیدی خودروسازان وجود داشته باشد. این سامانه در چارچوب تصمیم شورای رقابت، سامانه فروش یکپارچه خودرو پیش بینی شده است اما به معنای تایید قرعه کشی نیست؛ این سامانه صرفا ابزاری است که خودروهای تولیدی به مصرف کننده واقعی عرضه شود.
محمود دودانگه در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه بازار خودرو قرار است در چارچوب مصوبه شورای رقابت تنظیم شود، اظهار کرد: با بررسی‌های انجام شده شورای رقابت بازار خودرو را انحصاری تشخیص داده است؛ بنابراین طبق بند ۵ ماده ۵۸ قانون سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی باید دستورالعمل تنظیم بازار خودرو دراین مورد تدوین و اجرایی شود. این دستورالعمل چند محور دارد، یکی از این محورها واقعی شدن قیمت خودروها است. درواقع قیمت بسیاری از خودروهای تولیدی بنگاه‌های خودروساز واقعی نیست و پایین‌تر از قیمت تمام شده است، بنابراین قرار است قیمت خودروها واقعی شود که این مهم می‌تواند به خودروسازان کمک کند و زیان آنها را پوشش دهد.
وی افزود: یعنی شورای رقابت نه تنها معتقد است خودروسازها نباید زیان کنند بلکه بر این باور است که این شرکت‌ها حتما باید سودده باشند. این پیام واضح از سوی شورای رقابت اعلام شده است و این شورا نمی‌خواهد قیمت‌گذاری دستوری که به زیان خودروسازان است تداوم داشته باشد. این موضوع می‌تواند به خودروسازان کمک کند که بتوانند تولید خود را افزایش دهند، سرمایه‌گذاری جدید داشته باشند و محصولات جدید ارائه کنند.
دودانگه با اشاره به عرضه خودرو در بورس کالا و معامله خودرو با قیمت پایین‌تر از بازار عنوان کرد: بازار خودرو دو طرف دارد. یک طرف عرضه یک طرف تقاضا؛ فروش خودرو در بورس کالا منافع طرف عرضه را بیشینه می‌کند، ولی آیا منافع مصرف کنندگان مورد توجه قرار می‌گیرد؟ فرض کنید قیمت تمام شده به اضافه سود برای یک خودرو ۱۰۰ واحد است، اگر خودروساز مجاز باشد در فرایندی حراج‌گونه خودرو را با قیمت ۲۰۰ واحد عرضه کند، منافع مصرف کننده چگونه تامین می‌شود؟
این عضو شورای رقابت با تاکید بر اینکه قیمت خودرو در بازار واقعی نیست، اظهار کرد: قیمت‌هایی که در بازار است به دلیل تقاضاهای سفته‌گرایانه، واقعی نیست. اگر در بازار تقاضای واقعی باشد و عرضه به حد کافی رخ دهد، خودرویی با قیمت تمام شده ۱۰۰ واحد نباید ۲۰۰ واحد به دست مصرف کننده برسد. موضوع مهم برای شورای رقابت این است که یک فضای رقابتی در بازار شکل بگیرد و هم منافع تولید کننده حفظ شود و هم منافع مصرف کننده.
دودانگه در پاسخ به اینکه با توجه به اینکه وزارت صمت از حذف سامانه یکپارچه خبر داده بود چرا در دستورالمعل شورا باز هم به تداوم این سامانه اشاره شده است؟ گفت: پیش بینی شورا این است که با تداوم تولید و عرضه خودروسازان و همچنین انجام واردات و اعمال ضوابطی برای طرف تقاضا، میزان تقاضاها واقعی می‌شود و نیازی به قرعه‌کشی نخواهد بود اما در دوران گذار از وضعیت فعلی نیاز است سامانه‌ای برای عرضه محصولات تولیدی خودروسازان وجود داشته باشد. این سامانه در چارچوب تصمیم شورای رقابت، سامانه فروش یکپارچه خودرو پیش بینی شده است اما به معنای تایید قرعه کشی نیست؛ صرفا ابزاری است که خودروهای تولیدی به مصرف کننده واقعی عرضه شود.