از چندی قبل مساله واریز سود سهام عدالت مطرح شد. قرار بود دولت سود سهام عدالت ۴۹ میلیون سهامدار خود را آذر ماه واریز کند و تاریخ این واریزی با یلدا نزدیک بود. اما کمی بعد اعلام شد واریز سود سهام عدالت یا همان یارانه یلدایی رئیسی به دی ماه موکول شده است.
بر اساس آنچه پیش از این عنوان شده بود، دارندگان سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی، سود یک میلیون تومانی دریافت میکنند و دارندگان سهام عدالت یک میلیون تومانی، نفری دو میلیون تومان سود سهام عدالت دریافت خواهند کرد.
با این حساب یک خانوار چهار نفره در دی ماه باید منتظر دریافت سود سهام ۴ میلیون تومانی باشد و دارندگان سهام یک میلیونی هم ۸ میلیون تومان سود سهام عدالت دریافت میکنند.
اما گفته شده کل این سود در سال ۱۴۰۱ اریز نمی‌شود و واریز نیمی از آن به سال آینده موکول می‌شود.
با نزدیک شدن به شب یلدا ادعا‌های اقتصادی نیز افزایش یافته است. برخی رسانه‌های داخلی مدعی اند که دولت قصد پرداخت یارانه نقدی یلدایی و وام ۱۵۰ میلیون تومانی به یارانه بگیران را دارد. ادعایی که در طول روز‌های اخیر به شکل گسترده در حال دست به دست شدن میان کاربران است.
برخی رسانه‌های داخلی در مورد میزان یارانه یلدایی دولت مدعی اند که مبلغ ۱۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان به حساب یارانه بگیران واریز می‌شود. همچنین وام ۱۵۰ میلیون تومانی با کارمزد ۴ درصد و با وثیقه گذاشتن یارانه در شب یلدار واریز خواهد شد. اما بررسی ما نشان داد که هر دو ادعا صحت ندارد و صرفا برای افزایش بازدید منتشر شده است.
در حقیقت دولت هیچ حرفی در مورد پرداخت یارانه یلدایی وام ۱۵۰ میلیون تومانی نداشته است و با توجه به کسری بودجه قابل توجه اش بعید به نظر می‌رسد که به این سمت و سو حرکت کند.
اما تنها پرداخت احتمالی شب یلدا، واریز سود سهام عدالت است. در این رابطه مسئولان سازمان بورس گفته اند که مرحله اول سود سهام عدالت در هفته پایانی آذر ماه واریز می‌شود و مبلغ آن دو برابر سال قبل خواهد بود.
یارانه یلدایی یا همان یارانه آذر ماه ۲۰ آذر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز شد و حالا زمزمه‌هایی شنیده می‌شود از اینکه دولت قرار است به مردم در شب یلدا یارانه یک میلیونی بدهد. واریز یارانه یک میلیونی شب یلدا واقعی است؟
سال ۹۹ و همزمان با اوج کرونا دولت در دو نوبت به مردم وام کرونای یک میلیون تومانی داد که یکی از این دو وام در آذر ماه و نزدیک یلدا به حساب مردم واریز شد.
از آن زمان بسیاری گمان میکنند که واریز یارانه یلدایی هر سال ادامه‌دار است و منتظرند که امسال هم یارانه یک میلیونی بگیرند. اما پیگیری‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد اریز یارانه یلدایی سال ۹۹ تنها برای حمایت از مردم و کسب‌وکارها خبری از واریز یارانه یک میلیونی در شب یلدا وجود ندارد و دولت هیچ یارانه و یا وامی قرار نیست به مردم پرداخت کند.
در صورت صحت حرف خاندوزی، یارانه آذرماه آخرین یارانه نقدی است که مردم دریافت میکنند و بعد از این یارانه یلدایی، مردم سراسر کشور مجبور به دریافت کالابرگ هستند.
البته دولت چندان با پرداخت کالابرگ موافق نیست و بیشتر مدافع پرداخت یارانه نقدی است. حتی رئیس سازمان برنامه و بودجه هم گفته بود که سال آینده دولت یارانه ۴۰۰ هزار تومانی پرداخت می‌کند.
برخی معتقدند که دولت بر اساس بودجه سال جاری موظف به پرداخت یارانه نقدی است، اما این احتمال وجود دارد که در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۲، دولت به سمت پرداخت یارانه نقدی برگردد و آن را توزیع کند.
پیش از این هم برخی از اقتصاددانان اعلام کرده بودند که اصولا زمانی که دولت بین مردم پول یا همان یارانه نقدی توزیع می‌کند به سادگی نمی‌تواند آن را حذف کند و باید به پرداخت آن ادامه بدهد.
نگرانی دیگری که در این باره وجود دارد این است که آیا دولت می‌تواند طرح توزیع کالابرگ را به درستی و بدون خطا اجرا کند یا نه. این نگرانی عمدهای است که سبب شده این طرح تاکنون اجرا نشود.
به عبارت دیگر اجرای چنین طرح عظیمی در ۳۱ استان کشور نیاز به زیرساخت و بسترهایی دارد؛ بسترهایی که بخشی از بدنه دولت می‌گوید آن را ایجاد کرده و مشکلی در اجرا وجود ندارد، اما بخش دیگر میگویند این زیرساخت‌ها جواب نمی‌دهد و احتمالا دولت در اجرای این طرح عظیم با مشکل مواجه می‌شود.
اما نگاه مردم چیست و آن‌ها طرفدار پرداخت یارانه نقدی هستند یا یارانه کالایی؟ از سال ۸۹ تاکنون دولت هر ماه یارانه نقدی را به حساب مردم واریز کرده است. یارانه‌ای که علی رغم ارزش اسمی و واقعی آن به مردم این اجازه را داده که خودشان درباره نحوه هزینه کرد آن تصمیم بگیرند. اما حالا دولت می‌گوید که مردم باید کالابرگ دریافت کنند و همین مساله باعث واکنش مردم شده است.
بسیاری از آن‌ها میگویند یارانه پرداختی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی یک خانوار چهار نفره به حدود یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان می‌رسد و بسیاری از آن‌ها از این یارانه برای پرداخت اجاره و یا سایر هزینه‌های خود استفاده میکنند. در نتیجه تصمیم میگیرند خودشان تصمیم‌گیرنده شیوه هزینه کرد یارانه باشند نه اینکه دولت برای آن‌ها تصمیم بگیرند.