۱۳ زبان و گویش ایرانی در معرض نابودی است
سیدمجید امامی: فکر میکنم حدود ۱۳ زبان و گویش ایرانی در معرض زوال هستند. در معرض زوال یعنی کسی دیگر به آنها گویش نمیکند و نابودی یک زبان و گویش؛ نابودی یک فرهنگ است.

دبیر شورای فرهنگ عمومی درباره مسائل مرتبط با میراث فرهنگی ناملموس از جمله نابودی ۱۳ زبان و گویش ایرانی، اهمیت سیدمجید امامی با تاکید بر اینکه زیستبوم گرایی و توجه به میراث ناملموس یکی از نهادههای مولد اقتصاد فرهنگبنیان و جهش تولید بر بستر مشارکت مردم است، گفت: البته در این زمینه باید دولتمردان هم کمک کنند که این فرهنگ رشد کند.او افزود: میراث گاهی یک عادت، سنت، رویه و رفتار است که میتواند منبع حیات و توسعه باشد به شکلی که پاسداشت، حفاظت، گسترش و بهرهگیری از آنها هوشمندانهترین مسیر برای هدایت فرهنگی جوامع است.امامی با اشاره به توجه جهان به موضوع میراث ناملموس، اظهار کرد: «کنوانسیون پاسداشت میراث ناملموس» بیش از ۳۰ سال است که توسط بیش از ۱۸۰ کشور پذیرفته شده و علیرغم اینکه سالها فرایند ثبتمان متوقف بود، اما اکنون جمهوری اسلامی ایران رتبه پنجم جهان را در ثبت میراث ناملموس، یعنی همین آیینها و سنتها دارد. به عنوان مثال ثبت افطار و سنتهای ماه رمضان در اجلاس گذشته انجام شد که در روزهای اخیر شاهد برگزاری مناسبتهایی وابسته به آن بودیم.
او به اهمیت توسعه گردشگری غذا اشاره کرد و گفت: حتما باید به این سمت برویم که تورهای ویژه ماه رمضان برای مواجهه مردم جهان و سیاحان مختلف با آیینهای مختلف ماه رمضان و گردشگری غذا داشته باشیم. ما در ایران بالغ بر ۵۰ یا ۶۰ نوع حلیم، آش و سوپ داریم که اتفاقا بیشتر در افطار مصرف میشود. از طرفی با این حرکت میتوانیم فرهنگ افطاری دادن را هم تقویت کنیم. متاسفانه در ثبت غذاها نسبت به ثبت آیینها کمتر توفیق داشتیم و باید در این زمینه بیشتر فعالیت کنیم.
ثبت ۱۴ شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق
او با اشاره به اینکه بالغ بر ۱۴ شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق ثبت شدند، گفت: شهرهای خلاق یعنی شهرهایی که ذاتشان مولد فرهنگ است. دو شهر کرمانشاه و رشت در این زمینه ثبت شدهاند.دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه سال گذشته حدود ۲۰۰ غذای گیلانی با پرونده ثبت ملی شد، اظهار کرد: باید بتوانیم در رونق گردشگری از آنها استفاده کنیم. غذاهای ایرانی متناسب با انواع طبع و شرایط اقلیمی طراحی شده است و باید بر پرونده آنها به شکل جدی کار کرد که در این دوره به جدیت دنبال این موضوع هستیم. البته در بحث ثبت جهانی باید بپذیریم که سهمیه داریم یعنی نمیتوان بیشتر از سهمیه چیزی ثبت کرد.
او ادامه داد: برنامه ملی ترویج غذای خانوادگی را آماده کردهایم که نیازمند برگزاری جشنوارههای غذا است. سال قبل قصد برگزاری چنین جشنوارهای را داشتیم که البته مشکلات مالی اجازه اجرا نداد. مردم با اطلاعیه و نوشته با غذاهای سنتی خود آشتی نمیکنند، باید بیایند در گردهماییهای مرتبط شرکت کنند.امامی به برگزاری رویداد ملی نان در کرمان اشاره کرد و گفت: از بیش از ۲۰ استان ایران انواع نان و شیرینی تهیه و جشن نان برگزار شد تا به سمت استفاده از نان سالم برویم.
۱۳ زبان و گویش ایرانی در معرض نابودی
او که در یک برنامه تلویزیونی صحبت میکرد درباره اقداماتی که در زمینه حفظ لهجهها و گویشهای محلی انجام شده است، توضیح داد: لهجه جزو مسائل ملی و جهانی است. مسئله زبانهای در حال زوال در جهان مطرح است و سازمان یونسکو اطلسی بر اساس خود اظهاری کشورها، از زبانها و گویشهای در حال زوال منتشر میکند. فکر میکنم حدود ۱۳ زبان و گویش ایرانی در معرض زوال هستند. در معرض زوال یعنی کسی دیگر به آنها گویش نمیکند و نابودی یک زبان و گویش؛ نابودی یک فرهنگ است.امامی ادامه داد: دوستانمان در دایره المعارف بزرگ اسلامی سالها قبل یک کار خوبی را انجام دادند که تقریباً ضبط صوتی آواها، واجها و جزئیات بیش از ۲۶۰ زبان و گویش ایرانی را انجام دادند. من باز این جا به کمکاری همه نهادهای مرتبط اقرار میکنم. فکر میکنم این حملهای که به زبان فارسی شده و در مقابل آن؛ پاسداشت زبان فارسی و جدی گرفتن زبان معیار کار درستی هم هست، ما را از پاسداشت گویشها و زبانهای متنوع غیرفارسیِ ایرانزمین غافل کرده و من این انتقاد را به خودمان و همه دارم.
او تاکید کرد: شبکههای استانی صداوسیما یکی از موفقترین پروژههای ملی و جهانی در نگهداشت زبانهای محلی را دارند. البته از سوی دیگر آموزش و پرورش و نظام آموزش عالی در مطالعات این موارد کمکاری دارد.امامی در پایان سخنان خود، اظهار کرد: وعده میدهم که بیانیه راهبردی تنوع فرهنگی اقوام و زبانهای ایرانی که یک سند راهبردی است، انشاءالله تا قبل از روز جهانی تنوع فرهنگی تا یک خرداد به تصویب میرسد و این اولین سند برخاسته از قانون اساسی است. قانون اساسی ما طرفدار تنوع فرهنگی و فرهنگهای متنوع مردم ایران است. امیدوارم به عنوان اولین سند مستقل بعد از قانون اساسی در این زمینه راهنمای فعالیتها و الزام بر تلاش مسئولین برای ترویج تنوعهای فرهنگی ایرانیان خصوصاً زبان باشد و انشاءالله دیگر نگوییم در ایران ۱۳ زبان و گویش در حال زوال داریم./عصرایران