خبرگزاری مهر، یادداشت مهمان – مریم اردبیلی، مشاور شهردار و رئیس مرکز زنان و خانواده شهرداری تهران؛ هر جامعهای برای آنکه مسیر رشد و تعالی را بهگونهای پایدار و عمیق طی کند، نیازمند شناخت گوهرهای هویتی خویش است؛ گوهرهایی که نه تنها موتور محرک زندگی اجتماعیاند، بلکه اساساً «حیات» از متن آنها معنا میگیرد. در میان این گوهرها، بیتردید زن جایگاهی ممتاز دارد؛ جایگاهی که اگر بهدرستی دیده شود، مسیر توسعه انسانی و شهری را در جهتی کاملاً متفاوت و پربار قرار میدهد.
مقام معظم رهبری بارها در سخنان خویش به حقیقتی بسیار لطیف و عمیق اشاره کردهاند؛ حقیقتی که اگر جامعه آن را بفهمد، بسیاری از خطاها، سادهسازیها و تحقیرهای فرهنگی درباره زنان از میان میرود. ایشان میفرمایند: ” زن، هوایی است که فضای خانواده را انباشته میکند؛ یعنی همچنان که شما در فضا تنفّس میکنید، اگر هوا نباشد، تنفّس ممکن نیست، زن این جوری است؛ زنِ خانواده به منزلهی تنفّس در این فضا است…
این تعبیر، یک جمله شاعرانه یا احساسی نیست؛ یک تحلیل اجتماعی و فلسفی است. همانگونه که هوا شرط نخست حیات است، زن نیز شرط تحقق زندگی انسانی است؛ نه فقط در معنای زیستی، بلکه در معنای فرهنگی، روانی، هویتی، تربیتی و حتی تمدنی آن.
چرا امسال شعار «زن؛ جریان زندگی» را انتخاب کردیم؟
انتخاب شعار «زن؛ جریان زندگی» برای برنامههای هفته زن شهرداری تهران، صرفاً یک انتخاب شعاری یا تبلیغاتی نبوده است. این انتخاب، حاصل یک نگاه استراتژیک، عمیق و الهامگرفته از گفتار رهبری درباره هویت زن و نقش مادرانه و جامعهساز اوست.
وقتی از «جریان زندگی» سخن میگوئیم، از چه سخن میگوئیم؟ از جریانی که حفظ، تداوم، رشد، امنیت و امید را در جامعه تولید میکند و دقیقاً همین جریان است که در اندیشه اسلامی و تجربه عینی جامعه، از وجود زن آغاز میشود.
زن درخت زندگی است؛ ریشهدار، تغذیهکننده و جریانآفرین. از همینجاست که ما معتقدیم زن نه یک نقش جانبی در کنار زندگی، بلکه خودِ جریان زندگی است.
مادری؛ عظیمترین نقش آفرینش، گستردهتر از خانه
رهبری در بیان دیگری میفرمایند: مادری، عظیمترین نقش در عالم خلقت است”. اما یک سوءبرداشت بزرگ در اینجا وجود دارد: بسیاری تصور میکنند مادری فقط یک نقش خانوادگی است. در حالی که مادری، قبل از آنکه نقش باشد، توانمندی است؛ توان پروردن، آرامسازی، پیونددهی، تربیت و رشد دادن. این توان، تنها در چهاردیواری خانه خلاصه نمیشود؛ در محله، شهر و جامعه نیز جاری است.
قدرت مادری یعنی قدرت ایجاد زندگی و تکثیر حیات. این قدرت در زنان، نه بهعنوان یک وظیفه تحمیلی، بلکه بهعنوان یک سرمایه وجودی و یک «مزیت زنانه» قرار داده شده است. به همین دلیل است که وقتی زنان در اداره جامعه مشارکت میکنند، گرایش آنها به صلح، ارتباط، حمایت، همپیوندی، ترمیم و هدایت زندگی اجتماعی به شکل طبیعی و الهی در ساختار شهر جاری میشود.
در مدلهای قدیمی و غلط، زن یا نادیده گرفته میشد یا صرفاً در قالب یک نقش مصرفی و حمایتی تعریف میشد. اما ما در مرکز زنان و خانواده شهرداری تهران، بر اساس آموزههای انقلاب، معتقدیم: زن، موجودی منفعل نیست؛ زن دارای عاملیت و کنشگری فعال است. زن میتواند «جریان بسازد»؛ جریان خانواده، جریان محله، جریان فرهنگ، جریان امید و حتی جریان تحول اجتماعی.
وقتی زنان در جامعه دیده میشوند و نقشآفرینیشان به رسمیت شناخته میشود، شهر نه تنها زیباتر بلکه عمیقتر، همدلتر و پایدارتر میشود. از همینروست که ما شعار امسال را تنها یک شعار برای یک هفته نمیدانیم؛ بلکه حقیقتی برای تمام سال و حتی برای «آینده شهر» میدانیم.
سنت آفرینش؛ آغاز زندگی از وجود زن
جریان زندگی از کجا آغاز میشود؟ این پرسشی ساده و در عین حال بنیادین است. پاسخ آن در سنت الهی روشن است: آغاز حیات از درون وجود زن است. هنگامی که جنینی در رحم مادر شکل میگیرد، نخستین رزق مادّی، نخستین امنیت روانی، نخستین تماس با جهان، نخستین تجربههای وجودی، نخستین تکوین شخصیت از مسیر وجود یک زن عبور میکند. این فقط یک فرآیند زیستشناختی نیست؛ این معنای آفرینش است. زن «مبدأ حیات» است و همین حقیقت است که او را به «جریان زندگی» بدل میکند.
جاریسازی این حقیقت در مدیریت شهری
«زن؛ جریان زندگی» برای ما تنها یک جمله زیبا نیست؛ یک فرمان عمل است. یک نقشه راه برای مدیریت اجتماعی زنان در شهر تهران است. بر این اساس، سیاستهای ما بر محورهای زیر تدوین شدهاند.
۱. نقش زن در خانواده و جریان زندگی خانوادگی
۲. حمایت از هویت مادری – در همه سطوح
نه مادری به معنای محدود خانه، بلکه مادری بهعنوان «توان پروردن» در جامعه. از کارآفرینی مادرانه تا شبکههای همیارانه، از برنامههای تربیتی تا تقویت ارتباطات محلی.
۳. تقویت نقشآفرینی زنان در محلهها
زن رکن محله است. با او جامعه محلی زنده میماند و بدون او محلهها تبدیل به سازهها ی بیروح میشوند.
۴. بازنمایی درست زن در رسانه شهری
بازگرداندن تصویر واقعی، محترمانه و مؤثر زن در رسانههای شهری، بر اساس نگاه انقلاب و به دور از الگوهای تحقیرآمیز غربزده.
۵. رساندن صدای زنان جریانساز به مدیریت شهری
ایجاد بسترهای مشارکت، مشورت و حکمرانی محلهمحور با حضور زنان.
اگر زنان قدر این جایگاه را بدانند و اگر جامعه نیز این ظرفیت را درک کند، آنگاه جریان زندگی میتواند بسیاری از شکافهای اجتماعی را ترمیم کند، خانوادهها را تقویت نماید، محلهها را زنده کند، امید را افزایش دهد و بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی را از سرچشمه حل کند.
این همان چیزی است که رهبر انقلاب درباره آن تأکید کردهاند: زن، مایه رشد و حیات جامعه است و ما امسال تلاش کردیم این پیام را در قالب یک شعار روشن، ساده و در عین حال عمیق به شهر هدیه کنیم.
