خبر مهم برای بیمه شدگان تامین اجتماعی | شرایط جدید برای دریافت بیمه بیکاری در 1402

پایگاه خبری تحلیلی پیشنهاد ویژه :

 شرایط بازنشستگان تامین اجتماعی، وابسته به میزان سخت بودن شغل و همینطور وابسته به جنسیت است. حداکثر سابقه برای پذیرش و محاسبه در تعیین مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی ۳۵ سال است. عیدی بازنشستگان تامین اجتماعی مطابق قانون، تابع مقررات مربوط به عیدی و پاداش کارمندان دولت می‌باشد. بازنشستگان تامین اجتماعی برای دریافت بیمه تکمیلی در سال ۱۴۰۰ تا آخر بهمن‌ماه فرصت ثبت نام داشتند. حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در خرداد سال ۱۴۰۱ افزایش ۵۷ درصدی پیدا کرد. بازنشستگان کمتر از ۳۰ سال سابقه، باتوجه به سنوات، کمتر از این مبلغ دریافت می کردند.

«بیمه بیکاری» از جمله تعهدات کوتاه‌مدت مقرر در قانون تامین‌اجتماعی است که در طول دوران بیکاری به بیمه‌شده فاقد شغل پرداخت می‌شود. براساس تعریف قانون بیمه، «بیکار» به فردی اطلاق می‌شود که توانایی و نیز آمادگی فعالیت (اشتغال) را داشته باشد اما به طور ناخواسته بیکار شده باشد؛ به همین دلیل سازمان تامین اجتماعی مطابق با وظایف قانونی برای حمایت از اشخاص مشمول این قانون، بیمه بیکاری پرداخت می‌کند.

مطابق با قانون تامین اجتماعی، این بیمه به مجردان واجد شرایط تا ۳۶ ماه و به متاهلان واجد شرایط نیز تا ۵۰ ماه پرداخت می‌شود و شامل ۵۵ تا ۸۰ درصد متوسط درآمد فرد بیکار در ۹۰ روز قبل از شروع بیکاری خواهد بود.

به استناد این قانون مدت زمان بیکاری نیز جزو سوابق بیمه‌ای محسوب می‌شود و بیمه‌شده می‌تواند از خدمات درمانی هم بهره‌مند شود؛ البته شرط استفاده از بیمه بیکاری حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق‌بیمه است.

آیا همه بیمه‌شدگان تامین اجتماعی مشمول بیمه بیکاری می‌شوند؟

همه بیمه‌شدگان تامین اجتماعی به‌جز بازنشستگان، ازکارافتادگان کلی، بیمه‌شدگان مشاغل آزاد و اختیاری و نیز اتباع خارجی می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند؛ همچنین اگر بیکاری به سبب «حوادث پیش‌بینی نشده» مثل سیل، زلزله و جنگ باشد، دیگر نیازی به سابقه پرداخت حق‌بیمه نیز نخواهد بود.

متقاضیان بیمه بیکاری از زمان بیکار شدن تا ۳۰ روز بعد فرصت دارند که درخواست وضع بیمه را در سایت prkar.mcls.gov.ir به ثبت برسانند؛ همه مراحل ثبت درخواست نیز به صورت غیرحضوری انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.

شرایط قطع مقرری بیمه بیکاری

چنانچه بیمه‌شده مجدد به کار اشتغال یابد یا بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کرده و از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی نیز خودداری کند، مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهد شد؛ همچنین بیمه‌شده بیکار نباید مشمول دریافت مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی باشد.

چنانچه بیمه‌شده مجدد به کار اشتغال یابد یا بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کرده و از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند، مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهد شد؛ همچنین بیمه‌شده بیکار نباید مشمول دریافت مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی باشد

چنانچه بیمه‌شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اولیه برگردد؛ مدت زمان استحقاقی وی برای دریافت مقرری بیکاری خاتمه یافته و یا فوت کند نیز بیمه بیکاری قطع خواهد شد.

مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی در این باره می‌گوید: بیمه بیکاری فقط به مشمولان قانون تأمین‌اجتماعی که تابع «قانون کار» هستند، تعلق می‌گیرد.

به گفته مهدی شکوری، مطابق بند یک تفاهم‌نامه مشترک یکم اسفند ۱۳۸۴ سازمان تأمین‌اجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کارگران قراردادی شاغل در مشاغلی با ماهیت دائمی (که کار آنها جنبه مستمر داشته باشد) در صورتی که مدت سابقه آنان در آخرین کارگاه کمتر از یک‌سال نباشد با دارا بودن سایر شرایط مندرج در قانون، از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند خواهند شد.

بنابر اعلام وی، چنانچه کارگران شاغل در طرح یا کارگران فصلی در اثنای قرارداد کار منعقده با کارفرما بیکار شوند و موضوع به تایید هیات تشخیص اداره کار و کمیته بیکاری رسیده باشد نیز با احراز سایر شرایط قانونی امکان دریافت بیمه بیکاری را خواهند داشت.

این مسئول یادآور شد: باتوجه به تبصره ۵ الحاقی به ماده ۴ قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره ذیل ماده ۵۱ قانون اصلاح قانون نظام صنفی(مصوب ۱۲ شهریور ۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی) ماهیت بیمه مدیران اشخاص حقوقی و حقیقی غیردولتی اعم از مدیرعامل، رئیس و نایب‌رئیس و اعضای هیأت‌مدیره هم جنبه اختیاری داشته و این قسم از بیمه‌شدگان به استناد بند ۲ تبصره ماده یک قانون بیمه بیکاری، مشمول این قانون نمی‌شوند.

به گفته وی، برقراری بیمه بیکاری بانوان بیمه‌شده‌ که در زمان مرخصی زایمان و ایام شیردهی با عدم تمدید قرارداد یا اخراج از سوی کارفرما مواجه شده‌ باشند نیز با رعایت قانون بیمه بیکاری، آیین‌نامه اجرایی و سایر شرایط و مقررات قانونی بلامانع است.

بیمه شدگانی که بدون میل و اراده خود بیکار شده باشند می‌توانند جهت دریافت مقرری به سامانه جامع روابط کار مراجعه و مراحل ثبت درخواست خود را پیگیری کنند.

  بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های اجتماعی است که سازمان تامین اجتماعی بر اساس آن مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری مقرر به کارگران مشمول قانون بیمه که به طور غیر ارادی بیکار و از سوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده‌اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند.

بیمه بیکاری به کارگران مشمول قانون کار و تابع قانون تامین اجتماعی دارای کارفرما تعلق می‌گیرد و بر اساس آن کارفرما مکلف است ۳ درصد از مزد کارگر را به صندوق بیمه بیکاری واریز کند. بیمه بیکاری به دارندگان بیمه اختیاری یا خویش فرمایی تعلق نمی‌گیرد.

طبق قانون بیمه بیکاری، کسانی مستحق دریافت بیمه بیکاری هستند که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشند. بیمه شدگانی که به دلیل بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش‌سوزی و... بیکار شوند، می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند. همچنین بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار، بیکار موقت‌ شناخته شوند، بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد. اتباع خارجی، بازنشستگان و از کار افتادگان کلی، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند.

تا پیش از شیوع کرونا مراحل ثبت درخواست بیمه بیکاری از طریق سامانه بیمه بیکاری وزارت کار صورت می‌گرفت ولی در دوران کرونا، سامانه جامع روابط کار از سوی وزارت کار به منظور ثبت درخواست متقاضیان بیمه بیکاری معرفی شد تا کسانی که از اثرات شیوع کرونا آسیب دیده‌ و بیکار شده بودند، از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند.

روند ثبت درخواست و دریافت مقرری بیمه بیکاری به این نحو است که متقاضیان بیکار شده جهت بهره‌مندی از مزایای بیمه بیکاری ابتدا باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنند تا علاوه بر احراز هویت، نام کاربری و گذر واژه برای ورود به سامانه دریافت کنند.

سپس از طریق سامانه جامع روابط کار به نشانی https://prkar.mcls.gov.ir/Login و وارد کردن نام کاربری و گذرواژه‌ای که از دفتر پیشخوان دریافت کرده‌اند به سامانه راه یافته و از گزینه پنجره واحد خدمات درخواست بیمه بیکاری را انتخاب و پس از تکمیل اطلاعات و تایید آن مدارک مورد نیاز را بارگذاری کنند.

متقاضیان دریافت مقرری بیمه بیکاری به منظور سهولت هرچه بیشتر در نحوه ثبت‌نام و پیگیری درخواست می‌توانند فایل PDF وزارت کار را مطالعه و طبق آن اقدام کنند.

چطور بیمه بیکاری بگیریم؟

بر اساس اعلام اداره کل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی هم اکنون شمار مقرری‌ بگیران بیمه بیکاری روند کاهشی را طی می‌کند به نحوی که در سال ۱۳۹۸ تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری ۲۲۶ هزار نفر بود که در سال ۱۳۹۹ به رقم ۲۰۰ هزار نفر و در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۸۶ هزار نفر رسید.

مطابق گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار، تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری در سال ۱۳۹۹ روند افزایشی داشته و شیوع کرونا و تعطیلی موقت بسیاری از کارگاهها در این زمینه اثرگذار بوده است اما با فروکش کردن کرونا، رونق بسیاری از کسب و کارها و بازگشت افراد به کار، آمار مقرری بگیران بیمه بیکاری کاهش یافت به گونه‌ای که طبق اعلام معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم اکنون ۱۸۵ هزار نفر در کشور مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کنند که با توجه به بهبود فضای کسب و کار می‌توان گفت تعداد مقرری بگیران نسبت به سالهای قبل کمتر شده است.

شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری

بیمه‌شدگان برای دریافت بیمه بیکاری باید از شرایط لازم برخوردار باشند؛ از جمله شرایط این است که شخص متقاضی قبل از اعلام خود به عنوان بیکار حداقل باید یک سال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه را داشته باشد. فرد متقاضی حداکثر باید ظرف ۳۰ روز بیکاری خود را گزارش دهد تا پرونده او به جریان بیفتد و آمادگی خود را برای پذیرش شغل تخصصی و متناسب اعلام کند، مراجعه بعد از ۳۰ روز با ارائه عذر موجه و تشخیص هیات حل اختلاف تا سه ماه امکانپذیر است. نکته مهم این که مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده می‌کند جزو سوابق بیمه‌ای او محسوب می‌شود.

چطور بیمه بیکاری بگیریم؟

بر اساس ماده ۷ قانون بیمه بیکاری مدت زمان پرداخت مقرری به بیمه شدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق بیمه در زمان اشتغال بستگی دارد و حداکثر زمان استفاده از آن برای مجردین ۳۶ ماه و برای متاهلین ۵۰ ماه است.

چنانچه بعد از پرداخت مقرری بیمه بیکاری مشخص شود که بیکاری فرد بیمه شده به اراده شخص او بوده یا اینکه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را اعلام نکرده و همچنان مقرری دریافت کند باید مبلغ مقرری و وجوه دریافتی را به سازمان تامین اجتماعی برگرداند.

افرادی که به طور موقت و غیر ارادی بیکار شده‌اند، موظفند مراتب بیکاری را اعلام و از طریق سامانه جامع روابط کار درخواست خود را به ثبت برسانند تا شعب سازمان تامین اجتماعی پس از دریافت تاییدیه، تمهیدات لازم جهت پرداخت مقرری بیمه فرد بیکار را به عمل آورند.