سهام عدالت گونهای یارانه است که بنابر نظر دولت نهم (ریاست جمهوری محمود احمدینژاد)، از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار شد.در اواسط دهه ۱۳۸۰ دولت سهام خود را در ۴۹ شرکت بین مردم تقسیم کرد که با این کار بیش از ۴۹ میلیون نفر از جمعیت کشور مشمول دریافت سهام عدالت شدند. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. بنابر طرح سهام عدالت، بخشی از سهام شرکتهای دولتی معین، به قشرهای کمدرآمدتر فروخته میشود.در ادامه آخرین خبر از سهام عدالت را می خوانیم.
هفته گذشته بود که حدادی، دستیار رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، از ادامه توقف نماد شرکتهای سرمایهگذاری استانی تا زمان اصلاح آیین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت و تشکیل کارگروهی برای بررسی این موضوع خبر داد. با این وجود، به گفته امینیخواه، رئیس هیاتمدیره شرکتهای سرمایهگذاری استانی، هنوز نمایندگان دولت برای کارگروه سهام عدالت در زیرمجموعه شورای عالی بورس معرفی نشدهاند.
در حال حاضر، نماد شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت بسته هستند و بازگشایی این نمادها منوط به حضور بازارگردانان و برگزاری مجامع شده است. همچنین بنابر جلسه ۹ اسفندماه سال ١۴٠٠ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، بازگشایی نماد معاملاتی همه شرکتهای سرمایه گذاری استانی سهام عدالت پس از ارائه مدل پیشنهادی جهت بازبینی آئین نامه اجرایی آزاد سازی سهام عدالت به شورا، انجام خواهد شد و خرید و فروش سهام عدالت تا زمان تغییر آییننامه معاملات سهام عدالت در شورای عالی بورس و تعیین نحوه برگزاری مجامع شرکتهای استانی سهام عدالت، امکانپذیر نیست.
به گفته حدادی، دستیار رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز، اصلاح آیین نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت در جلسات شورای عالی بورس مطرح شده است که در سال گذشته کارگروهی ذیل شورای عالی بورس متشکل از تمام نهادها و سازمانهای مرتبط (نماینده حقیقی از شورای عالی بورس، وزارت اقتصاد و کانون شرکتهای سرمایهگذاری استانی)، کار بررسی و اصلاح آیین نامه را در دستور کار قرار دادهاند.
این در حالی است که به گفته امینیخواه، رئیس هیاتمدیره شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت، متأسفانه دولت هنوز نمایندگان خود را برای کارگروه سهام عدالت معرفی نکرده است. باید یک نفر از وزارت اقتصاد و یک نفر عضو حقیقی از شورای عالی بورس در این کارگروه حضور داشته باشد و با وجود مکاتباتی هم که با شورای عالی بورس و وزارت اقتصاد انجام دادهایم، هنوز نمایندگان این دو مجموعه برای کارگروه معرفی نشدهاند.
باید توجه داشت که حدود ۳۰ میلیون نفر از مشمولان سهام عدالت، مدیریت غیرمستقیم را انتخاب کردهاند و از طریق شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت، مالکیت سهام خود را در اختیار دارند. اما مدیریت سهام آنها بر عهده شرکتهای مذکور است. با این وجود، هنوز تکلیف برگزاری مجامع شرکتهای سرمایهگذاری استانی مشخص نیست. از سوی دیگر، برگزاری مجامع مشروط به اصلاح آیین نامه اجرایی سهام عدالت و تعیین نحوه برگزاری است. با این حال، به نظر میرسد که دولت تنها به تشکیل کارگروه اکتفا کرده است و تعلل در معرفی نمایندگان خود برای این کارگروه، تنها زیان بیشتر مشمولان مستقیم و غیرمستقیم سهام عدالت را به دنبال دارد.
نزدیک به دو سال از آزادسازی سهام عدالت میگذرد، اما خرید و فروش این سهام برای مشمولان مستقیم آن، از آبان ماه سال ۱۳۹۹ متوقف است.
از سوی دیگر، مشمولان غیرمستقیم سهام عدالت نیز، از اسفندماه سال گذشته قادر به فروش سهام خود نیستند و نماد شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت در بازار سرمایه، متوقف شدهاند.
فروش سهام عدالت و آزادسازی ۴۰درصد باقیمانده آن، در حالی مشروط به اصلاح آییننامه اجرایی سهام عدالت و تعادل در بازار سهام شده که روند آزادسازی از همان ابتدای امر، با اشکالات زیادی همراه بوده و تنها منجر به ضرر مشمولان شده است.
در شرایطی که بازار سرمایه قلههای صعود را یکی پس از دیگری پشت سر میگذاشت، فرآیند آزادسازی سهام عدالت در تاریخ ۹ ادیبهشت ۱۳۹۹ اجرایی شد و سهامداران با انتخاب یکی از دو روش مستقیم و غیرمستقیم مدیریت سهام خود را بهدست گرفتند. بر این اساس از میان ۴۹میلیون نفر مشمول سهام عدالت حدود ۱۹میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰میلیون نفر روش غیرمستقیم را انتخاب کردند.
با وجود اینکه آزادسازی سهام عدالت به دومین سالگرد خود نزدیک میشود و دولتها وعدههای فراوانی برای حل این مشکل ارائه دادهاند، ممنوعیت فروش سهام عدالت همچنان ادامه دارد. با این آزادسازی نامعقول ابهامات بازار بیش از پیش شده و شرایط به گونهای است که دست مشمولان همچنان از این سهام کوتاه است.
افشین جاوید، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگویی به بررسی روند آزاد سازی سهام عدالت پرداخت و گفت: با توجه به اینکه سهام عدالت در آستانه دومین سالگرد آزادسازی خود به سر میبرد به نظر میرسد ابهامات بازار بیش از پیش شده و شرایط به گونهای است که دست مشمولان همچنان از این سهام کوتاه است.
وی افزود: سهامداران مستقیم از همان ابتدا اجازه فروش سهام خود را داشتند و طی دو مرحله امکان فروش ۶۰درصد از کل سهام عدالت برای آنها فراهم شد. قرار بود ۴۰درصد باقی مانده در بهمن ماه همان سال آزاد شود اما این اتفاق به دلیل سقوط بازار هرگز تحقق نیافت. سهامداران غیر مستقیم نیز سهامدار شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت شدند و قرار بر این شد که با برگزاری مجامع، هیات رئیسه این شرکتها انتخاب شوند اما این پروژه هم به اجرا نرسید.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: فروش سهام عدالت به روش مستقیم بر سرخپوشی بازار دامن زد و نهایتا در آّبان ماه ۱۳۹۹ فروش آن متوقف شد. فروش سهام عدالت به روش غیرمستقیم نیز از زمان پذیرش شرکتهای سرمایهگذاری استانی هر استان شروع شد و نهایتا در بهمن ماه ۹۹ متوقف شد. با وجود اینکه دولتها وعدههای فراوانی برای حل این مشکل ارائه دادهاند این ممنوعیت همچنان ادامه دارد. برای مثال در دولت قبلی یکی از این سناریوها فروش تدریجی سهام عدالت بود که البته با پایان یافتن عمر دولت قبل و تغییر ریاست سازمان بورس این پرونده هم به نتیجه نرسید.