تغییر اقلیم چه بلایی بر سر زمین آورده است؟ | دلایل ایجاد سیل های اخیر چیست؟

پایگاه خبری تحلیلی پیشنهاد ویژه :

 

افزایش 150 درصدی بالاتر از نرمال بارش ها منجر به پرشدگی بخشی از سدها و تالاب ها شده است. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ایران این موضوع را بررسی کرد.

چه نعمت و خبری بهتر از باران هایی که این روزها و هفته ها روشنای سرزمین ماست؛ آسمانی تمیزتر از همیشه، تالاب هایی پر از آب، روزهای خوب سدها را سپری می کنند اگرچه دراین میان گاهی فقدان مدیریت بهنگام باعث خسارت های سنگین جانی و مالی می شود، اما هیچ گاه از «باران» نمی توان ناخرسند بود. البته که عدم مدیریت بحران، فقدان سازو کار آبخیزداری، دستکاری در طبیعت و از میان بردن رودخانه ها و مسیل ها همواره خود یک غصه و درد بزرگ است.

ماجرای باران های شدید چیست؟

اما در ذیل تمامی لبخندها و گاهی اشک هایی که از باران های شدید برایمان پدید می آید، چند روزی است که کارشناسان حوزه تغییر اقلیم و محیط زیست درباره  این بارش ها به نکاتی درباره تغییرات جدید آب و هوایی اشاره کرده اند، از جمله این که اغلب کارشناسان معتقدند، این بارش ها، «بارش های حدی» است.

بارش های حدی چیست؟

اگر بخواهیم درباره بارش های حدی بدانیم، تورج فتحی این طور تعریف می کند: «بارش‌های حدی، بارش‌هایی است که برخلاف بارندگی‌های متعارف، کوتاه مدت و با شدت بسیار زیادی اتفاق می‌افتد. درواقع ویژگی بارندگی‌های یک تا دو دهه آینده در ایران، بارش‌های سیلابی است، بر این اساس بارش‌هایی با حجم زیاد و مدت زمان کوتاهی رخ می‌دهد.  

بارش های حدی چرا؟

 مهران زند، مدیر گروه خشکسالی و تغییر اقلیم پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری درباره علل رخدادهای حدی این طور تحلیل می کند: «میانگین گرمایش جهانی ۱.۱ درجه و در غرب آسیا ۲ درجه سانتی گراد برآورد شده است. در خاورمیانه گرمایش بیشتر بوده و تبعات آن هم بیشتر است. وقتی دما بالا می‌رود، ظرفیت نگهداشت رطوبت هوا بیشتر می‌شود، در نتیجه تبخیر بالا می‌رود و حجم بیشتری رطوبت را خواهیم داشت که به دنبال آن بارندگی‌های سیل آسا بیشتر می‌شود.

150 درصد بالاتر از نرمال

قبل از ورود به پیش بینی ها درباره آینده تغییرات اقلیمی و افزایش بارش ها، خوب است، به آمار بارش ها و مقایسه آن با وضعیت گذشته سرکی بکشیم. سازمان هواشناسی ایران پایان هفته گذشته این طور آمار داده است: «تا صبح بیست‌وسوم اردیبهشت سال جاری، میانگین ۴۱ میلی‌متر بارندگی در کشور ثبت شده است. مطابق آمارها میزان بارش‌های نرمال در این فصل ۱۶.۵ میلی‌متر است، بنابراین نزدیک به ۱۵۰ درصد نسبت به نرمال بالاتر بوده است.»

این سازمان همچنین گزارش داده است: «از ابتدای فروردین تاکنون بیش از ۸۳ میلی‌متر بارش در کشور ثبت شده است. اگر این دو آمار را با هم مقایسه کنیم نزدیک به ۴۲ میلی‌متر در فصل فروردین و حدود ۴۱ میلی‌متر مرتبط از ابتدای اردیبهشت تاکنون است، لذا در مجموع نسبت به بلندمدت از ابتدای فصل سال جاری ۸۳ میلی‌متر در مقایسه با ۵۳ میلی‌متر بارندگی‌های نرمال، یعنی حدود ۵۸ درصد بیش از نرمال بارش داشتیم.»

بارش های سیل آسا تا 2040

از خلال همین اظهارنظرها، دیدگاه 25 اردیبهشت تورج فتحی معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران در گفت وگو با خبرگزاری ایمنا قابل تامل است: «براساس مطالعات انجام شده، پیش‌بینی اثرات تغییرات اقلیمی در ایران نشان می‌دهد که تا ۲۰ سال آینده یعنی حدود سال ۲۰۴۰ میلادی (1420 شمسی)چند ویژگی خاص اقلیم در کشور پدیدار خواهد شد. این موضوع به این معنا نیست که با افزایش بارش‌های متعارف و متعادل مواجه هستیم، بلکه مدل‌ها نشان می‌دهد که در کشور با «بارش‌های حدی» روبه‌رو خواهیم شد.افزایش دما یکی از پدیده‌های ویژه‌ای است که مناطق مختلف کشور افزایش دمایی بین یک تا 3 درجه یا ۳.۵ درجه را تجربه خواهد کرد، از این رو چنین نوساناتی در دوران‌ خشکسالی تشدید می‌شود.

دخالت انسان در تخریب محیط زیست 

در همین رابطه علی محمد شاعری، رئیس سابق کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در خصوص علل افزایش سیلاب‌ها اخیر می‌گوید: مهم‌ترین علت وقوع سیلاب در ایران تخریب منابع طبیعی، جنگل ها، مراتع و حوزه‌های آبخیز طی چند دهه گذشته است و این تخریب‌ها باعث بروز سیلاب‌های خطرناک در کشور شده است.

وی می‌افزاید: علت دیگری که برای سیلاب‌ها می‌توانیم ذکر کنیم پدیده تغییر اقلیم است. در کشور ما تغییر اقلیم در سال‌های اخیر باعث بروز رگبار‌های سیل آسا شده است و با توجه به تخریب منابع طبیعی تشدید اثرات ویرانگر سیل را در کشور به همراه داشته است.

شاعری در ادامه می‌گوید: علت دیگر وقوع سیلاب‌ها فقدان مهندسی رودخانه هاست. همچنین تخریب حوزه‌های آبخیز و عدم مدیریت درست حوزه‌های آبخیز نیز علت دیگر وقوع سیل در کشور ماست به طوری که در حال حاضر حدود ۱۰ درصد حوزه‌های آبخیز بیشتر مدیریت نمی‌شود و  ۹۰ درصد حوزه‌های آبخیز در داخل کشور رها شده است. از سوی دیگر بیش از ۶ میلیون هکتار از جنگل‌های کشور از بین رفته است و سالانه ۵۰ هزار هکتار پدیده بیابان زایی داریم.

رئیس سابق کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی خاطرنشان می‌کند: با بیان اینکه فقط ۱۰ درصد از مراتع در شرایط مطلوب قرار دارد می‌گوید: حریم بسیاری از رودخانه‌ها رها شده و توسط وزارت نیرو مهندسی نمی‌شود، مسیر رودخانه‌ها منحرف شده و باعث شده است سیلاب‌ها هر سال نسبت به سال‌های قبل بیشتر شده و خسارت‌های جبران ناپذیری به زیر ساخت‌های کشور وارد شود.

منبع: رکنا