هارپ سلاحی برای از بین بردن بارش های پائیزی!!!

پایگاه خبری تحلیلی پیشنهاد ویژه :

مجتبی ذوالجودی؛ معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با علت کم‌بارشی‌های اخیر در کشور اظهار کرد: علت اصلی به موقعیت جغرافیایی کشور ما برمی‌گردد؛ ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد و اگر میانگین بلندمدت بارندگی را نگاه کنید، می‌بینید که جزو کشورهایی هستیم که بارندگی کمی دارند و حتی نسبت به کشورهای همسایه‌مان نیز بارندگی کمی داریم.

وی ادامه داد: لذا به نظر من علت اصلی به موقعیت جغرافیایی کشور ما برمی‌گردد. پیش‌بینی شرایط بارش‌ها بسیار مهم است و در این خصوص عزیزان ما در سازمان هواشناسی باید تقویت شوند تا بتوانند به بهترین شکل کار خود را انجام دهند.

معاون محیط دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با مقایسه شرایط بارش‌های ترکیه و ایران گفت: اگر میانگین بارش‌ها را نگاه کنیم، می‌بینیم که ترکیه همیشه شرایط بارندگی خوبی داشته است و سامانه‌های جوی که به منطقه ورود پیدا می‌کنند، معمولاً به سمت ترکیه می‌روند.

ذوالجودی در پاسخ به این سؤال که آیا هارپ در رقم خوردن کم‌بارشی‌های ایران دخیل بوده است، گفت: مطالعاتی در سطح دنیا در این خصوص انجام می‌شود اما برای تأیید شدن آنها زود است. جمهوری اسلامی ایران هم مطالعاتی را در خصوص بارورسازی ابرها و کنترل کردن عناصر طبیعی داشته است اما به هرحال موضوعاتی مانند هارپ این‌ها ادعاهایی هستند که باید روی آنها مطالعه کنیم تا بتوانیم  بگوییم که آیا واقعاً تأثیر گذاشته بوده است یا خیر.

وی افزود: کشور آمریکا جزو کشورهای مدعی در این موضوعات است، اما می‌بیند که در کشور خودش در بسیاری از سال‌ها خشکسالی و خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها را داشته است. اگر موضوع هارپ و کنترل بارندگی حقیقت داشت، حتماً این کشورها برای مسائل و مشکلات محیط زیستی و خشکسالی خودشان از آن استفاده می‌کردند.

معاون محیط دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: بسیاری از این کشورها ادعا می‌کنند که از طریق یونیزاسیون در شرایط عادی نیز می‌توانند بارندگی ایجاد کنند. این درحالی است که در بسیاری از این کشورها مرتباً آتش‌سوزی جنگل اتفاق می‌افتد و برای کنترل کردن آتش‌سوزی  نهایت کاری که انجام می‌دهند،  آب‌پاشی است و دیده نشده از سیستم‌هایی که ادعای آن را دارند، استفاده کنند.

ذوالجودی خاطرنشان کرد: استفاده از سیستم هارپ در حد فرضیه است و نیاز داریم در این رابطه بیشتر مطالعات کنیم که در این راستا همکاران دانشگاهی ما مطالعات را دنبال می‌کنند و سازمان‌های مسئول نیز باید  دنبال‌کننده مطالعات دانشگاه‌ها باشند تا در این زمینه به جمع‌بندی خوب برسیم.

هارپ چیست ؟

برنامه تحقیق از یونوسفر با فرکانس بالا (High-frequency Active Auroral Research Program) که به اختصار «هارپ» (HAARP) نامیده می‌شود، توانمندترین فرستنده با قدرت بالا و فرکانس بالا (HF) در جهان برای مطالعه لایه یونوسفر است. ابزار اصلی این پروژه «ابزار تحقیقی یونوسفر» (Ionospheric Research Instrument) یا IRI است که مجموعه‌ای فازی از 180 آنتن دو قطبی متقاطع HF یا فرکانس بالا است و در 33 هکتار پخش شده و قادر به تابش 3٫6 مگاوات به جو فوقانی و یونوسفر است.

فرکانس امواج ارسالی از این آنتن‌ها در محدوده 2٫7 تا 10 مگاهرتز قابل تغییر و انتخاب هستند و از آنجا که آنتن‌ها دارای ساز و کار پیچیده هستند، پرتو ارسال شده می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، در یک طیف وسیع زاویه‌ای اسکن شود و چندین پرتو تشکیل دهد.

پروژه هارپ

تصویر ۱: پروژه هارپ مجموعه‌ای فازی از 180 آنتن دو قطبی متقاطع فرکانس بالا است و در 33 هکتار پخش شده و قادر به تابش 3٫6 مگاوات به جو فوقانی و یونوسفر است.

این مرکز از 30 ایستگاه فرستنده که هر کدام شش جفت فرستنده 10 کیلوواتی دارند برای دستیابی به توان انتقال 3٫6 مگاوات استفاده می‌کند.

هارپ برای چه چیز استفاده می‌شود؟

هدف از تحقیقات در پروژه هارپ انجام مطالعه اساسی فرآیندهای فیزیکی در بالاترین قسمت‌های جو است که ترموسفر و یونوسفر نامیده می‌شوند. این تحقیق به دو دسته (1) فعال و (۲) غیرفعال تقسیم می‌شود. در قسمت فعال استفاده از ابزار تحقیقات یونوسفر نیاز است و در حالت غیرفعال فقط از ابزارهای نظارت استفاده می‌شود.

امواج رادیویی فرستاده شده از هارپ می‌توانند با یون‌ها و الکترون‌های لایه یونوسفر تعامل و برهمکنش داشته باشند. امواج رادیویی هارپ الکترون‌ها را گرم کرده و اختلالات کوچکی ایجاد می‌کند که شبیه انواع فعل و انفعالات در طبیعت است.

ویژگی اصلی آزمایش‌های هارپ این است که اختلالات ایجاد شده بر خلاف پدیده‌های طبیعی تصادفی نیستند و امکان مشاهده و مطالعه آن برای دانشمندان و محققین به وجود می‌آید. در حقیقت با استفاده از هارپ دانشمندان می‌توانند زمان و مکان اختلالات را کنترل کنند تا بتوانند اثرات آن را اندازه‌گیری کنند. علاوه بر این آن‌ها می‌توانند آزمایشات را تکرار و مجدداً اندازه‌گیری‌ها را انجام دهند تا از نتیجه آزمایش و نتیجه‌گیری‌های خود مطمئن شوند.

یونوسفر چیست؟

لایه یونوسفر خارجی‌ترین لایه اتمسفر زمین است. لایه یونوسفر از ارتفاع حدود 60 تا 80 کیلومتری شروع می‌شود و تا ارتفاع 500 کیلومتری نیز گسترش می‌یابد. در یونوسفر اتم‌ها و الکترون‌هایی وجود دارد که به دلیل تابش فرابنفش خورشید یونیزه شده‌اند.

لایه یونوسفر برای رادیو مهم است زیرا امواج رادیویی با فرکانس پایین که به لایه یونوسفر می‌رسند از لایه یونوسفر عبور نکرده و برمی‌گردند و بدین ترتیب ارتباطات دور بُرد ممکن می‌شود. در فرکانس‌های بالا امواج رادیویی فرستاده شده از ماهواره‌ها از لایه یونوسفر عبور می‌کنند.

 لایه یونوسفر

این لایه دقیقاً جایی است که شفق قطبی در زمانی که بادهای خورشیدی با اتم‌های اکسیژن و نیتروژن این لایه برخورد می‌کنند، اتفاق می‌افتد.

هارپ در کجا قرار دارد؟

مکان این پروژه نزدیک «گاکونا» (Gakona) انتخاب شد زیرا زمین این منطقه تخت است و در منطقه قطبی شمال که شفق قطبی رخ می‌دهد قرار دارد. هارپ نزدیک به یک بزرگراه بزرگ است اما به اندازه کافی دورافتاده است تا هیچ منبع تداخل الکتریکی یا رادیویی در آن نزدیکی وجود نداشته باشد.

چرا هارپ ساخته شد؟

به دلیل اهمیت یونوسفر برای ارتباطات رادیویی در اوایل دهه 1990 نیروی هوایی  و نیروی دریایی ایالات متحده پروژه هارپ را پیشنهاد دادند و نیروی هوایی ساخت آن را در سال 1993 آغاز کرد.

هدف این پروژه تحقیق در رابطه با خصوصیات فیزیکی و الکتریکی یونوسفر زمین بود که می‌تواند بر سیستم‌های ارتباطی و ناوبری نظامی و غیرنظامی تأثیر بگذارد. مسئولیت هارپ در سال 2015 به دانشگاه «آلاسکا فیربانکس» (Alaska Fairbanks) منتقل شد./تسنیم