تحلیل آماری از پذیرش در پزشکی؛ از توزیع جنسیتی تا ورود با سهمیه

به گزارش خبرنگار مهر، دبیرخانه شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی معاونت آموزشی وزارت بهداشت در کتابی که تحت عنوان «رشته های علوم پزشکی آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ در آینه آمار» تهیه کرده است، آمار مرتبط به شرکت کنندگان، پذیرفته شدگان و ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی را منتشر کرده است.

در این گزارش بخش آمار ظرفیت و میزان پذیرش و شرکت کنندگان سه رشته «پزشکی»، «دندانپزشکی» و «داروسازی» منتشر شده در این کتاب، مورد توجه قرار گرفته است. تهیه کنندگان کتاب محدودیت‌های آماری را در هر بخش توضیح داده‌اند.

فراوانی شرکت کننده‌های آزمون سراسری سال ۱۴۰۳

در کنکور سال ۱۴۰۳ تعداد ۱ میلیون و ۳۷۷ هزار و ۱۸ نفر ثبت نام کردند که از این تعداد، ۵۶۸ هزار و ۳۸۰ نفر متقاضی آزمون گروه تجربی بودند که ۴۱ درصد متقاضیان را تشکیل می‌داد. نسبت داوطلبان زن و مرد شرکت کننده در آزمون سراسری به کل داوطلبان به ترتیب ۶۲ درصد (زن) و ۳۸ درصد (مرد) است.

آمار پذیرفته شدگان رشته‌های علوم پزشکی در کلیه مقاطع نشان می‌دهد که در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ تعداد ۴۶ هزار و ۲۳۶ نفر در رشته‌های علوم پزشکی پذیرفته شدند.

توزیع فراوانی جنسیت شرکت کنندگان گروه تجربی و پذیرفته شدگان علوم پزشکی کنکور ۱۴۰۳

مقایسه تعداد متقاضیان گروه تجربی و تعداد پذیرفته شدگان علوم پزشکی نشان می‌دهد، ۷۳ درصد از کل پذیرفته شدگان علوم تجربی، در رشته‌های علوم پزشکی پذیرفته شده‌اند و علیرغم تعداد بسیار بیشتر مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم؛ بیشتر پذیرفته شدگان علوم تجربی در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی تحصیل می‌کنند.

توزیع جنسیتی پذیرفته شدگان علوم پزشکی در رشته / مقاطع مختلف نشان می‌دهد به جز رشته کارشناسی مامایی که فقط زن در آن رشته پذیرفته می‌شود، نسبت پذیرفته شدگان زن با اختلاف قابل ملاحظه‌ای بیشتر از مرد است و تنها در کاردانی «فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی» توزیع جنسیتی، با درصد بالای مرد همراه بوده است.

در میان رشته‌های دکتری عمومی، فقط در رشته دندانپزشکی درصد پذیرفته شدگان مرد بیشتر از زن است و در دو رشته دیگر، پزشکی و داروسازی، درصد زنان پذیرفته شده بیشتر از مردان است. در این رشته‌ها حداقل ظرفیت پذیرش زن و مرد از هر جنس حداقل ۳۰ درصد است و بقیه پذیرش در این رشته‌ها بصورت رقابتی انجام خواهد شد.

در بررسی سهمیه‌های نهایی در تمام بخش‌های کتاب، با توجه به محدود بودن تعداد شرکت کنندگان سهمیه‌های خانواده شهدا و رزمندگان، این سهمیه‌ها، با سهمیه ایثارگران ۲۵ درصد بصورت تجمیعی درنظر گرفته شده است. نمودار زیر نشان می‌دهد مشمولین سهمیه‌های ایثارگران، امتیاز خود را بیشتر در آزمون گروه تجربی استفاده کرده‌اند به نحوی که در گروه آزمایشی تجربی، سهم مشارکت آنها، نزدیک به ۱۱ درصد و در گروه علوم انسانی ۶.۷ درصد و در گروه ریاضی ۵.۷ درصد است.

با توجه به سهم شرکت کنندگان سهمیه‌های مختلف؛ مشاهده می‌شود که ۳۰ درصد ظرفیت کد رشته / محل‌ها به ۱۱ درصد متقاضیان تخصیص داده شده است.

توزیع فراوانی سهمیه‌های نهایی شرکت کننده در آزمون تجربی و پذیرفته شدگان علوم پزشکی کنکور ۱۴۰۳

تفاوت شانس قبولی در مشمولین سهمیه‌های ایثارگران در مقایسه با داوطلبان سهمیه‌های مناطق، در نمودار زیر نشان داده شده است. به نظر می‌رسد به منظور رعایت عدالت آموزشی در میان داوطلبان آزمون سراسری، سهمیه درنظر گرفته شده باید متناسب با تعداد داوطلبان مشمول هر سهمیه باشد.

نمودار مقایسه سهم پذیرفته شدگان سهمیه‌های نهایی مختلف در رشته‌های علوم پزشکی با سهم متقاضیان آزمون گروه تجربی به تفکیک سهمیه‌های نهایی (درصد)

بررسی ظرفیت رشته / مقاطع علوم پزشکی در آزمون سراسری سه سال اخیر

فرآیند تخصیص ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی در آزمون سراسری، بدین ترتیب است که ابتدا دانشگاه / دانشکده‌های علوم پزشکی ظرفیت‌های درخواستی را برای هر رشته / مقطع اعلام کرده و سپس دبیرخانه شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به بررسی ظرفیت‌های اعلام شده و تطابق آنها با اسناد بالادستی و قوانین و مقررات مصوب اقدام می‌کند.

همچنین بر اساس ماده واحده افزایش ظرفیت رشته پزشکی مصوب جلسات ۸۵۱ و ۸۵۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، باید ظرفیت رشته پزشکی در کشور ۲۰ درصد افزایش یابد و از همین رو دبیرخانه شورای گسترش مکلف است در بررسی ظرفیت‌های اعلامی دانشگاه‌ها، با توجه به امکانات آموزشی دانشگاه‌ها و نتایج اعتباربخشی برنامه هر دانشگاه، نسبت به تغییر ظرفیت رشته پزشکی در دانشگاه‌ها اقدام کند تا مطابق با مصوبه ابلاغی، پذیرش دانشجو صورت گیرد.

بررسی ظرفیت سه سال اخیر در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی نشان می‌دهد در رشته پزشکی در سه گروه ظرفیت تخصیص داده شده بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و ظرفیت تخصیص داده شده دانشگاه‌های علوم پزشکی و ظرفیت دانشگاه آزاد با افزایش مواجه بوده است. این موضوع در رشته دندانپزشکی نیز به همین ترتیب است.

ظرفیت رشته داروسازی در این سه سال با کاهش مواجه شده است که کاهش ظرفیت رشته داروسازی در دانشگاه آزاد اسلامی به دلیل ارزیابی‌های انجام شده توسط دبیرخانه تخصصی و گزارش‌های اعتباربخشی صورت گرفته، بوده است و همچنین تغییر ظرفیت این رشته در دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز بر اساس نظر دبیرخانه شورای آموزش داروسازی و تخصصی و با توجه به نیاز کشور تنظیم شده است.

بررسی ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی به تفکیک دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی نشان می‌دهد که بیشترین ظرفیت سال ۱۴۰۳ مربوط به دانشگاه علوم پزشکی شیراز با ۱ هزار و ۴۱۱ نفر و پس از آن دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با ۱ هزار و ۳۴۴ نفر است. کمترین ظرفیت پذیرش مربوط به دانشکده علوم پزشکی میناب (شرق استان هرمزگان) با ۴۱ نفر و دانشکده علوم پزشکی بندر لنگه (غرب استان هرمزگان) با ۶۶ نفر است.

همچنین بررسی توزیع ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی در هر استان نشان می‌دهد که استان تهران دارای بیشترین تعداد داوطلبان گروه تجربی و استان‌های سمنان، خراسان جنوبی و یزد کمترین تعداد شرکت کننده آزمون تجربی را در آزمون سراسری ۱۴۰۳ داشتند.

نسبت ظرفیت تخصیص داده شده به رشته‌های علوم پزشکی به تعداد داوطلبان آزمون تجربی در هر استان به منظور بررسی نحوه توزیع ظرفیت در استان‌های کشور محاسبه شد و نشان می‌دهد، استان‌های سمنان، یزد و خراسان جنوبی که کمترین تعداد شرکت کننده را دارند، بیشترین نسبت ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی به تعداد داوطلب را در آزمون سراسری ۱۴۰۳ داشته‌اند.

در استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از استان‌های محروم کشور، نسبت ظرفیت تخصیص داده شده در مقایسه با تعداد داوطلبان شرکتکننده، از میانگین کشوری و از استان تهران و اصفهان، فارس به عنوان استان‌های برخوردار، بیشتر است.