یارانه نقدی این ماه افزایش یافته؟ | برنامه دولت برای یارانه نقدی چیست؟

پایگاه خبری تحلیلی پیشنهاد ویژه :

یارانه نقدی به زودی حذف می شود. یارانه نقدی شامل همه افراد نمی شود. یارانه نقدی مبلغ چندانی نداشت. یارانه نقدی با چالش زیادی همراه بود. جزئیات حذف یارانه نقدی را بخوانید.

 زمان واریز یارانه نقدی دی ماه 1402

​ یارانه کمک‌معیشتی مرحله ۱۵۵ بر اساس دهک‌بندی اعلامی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، همچون ماه‌های گذشته، روز چهارشنبه، بیستم دی واریز و از ساعت ۱۲ بامداد روز پنجشنبه، بیست‌ویکم دی قابل برداشت است.سرپرستان خانوار جز دهک‌های اول تا سوم، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر و سرپرستان خانوار جز دهک‌های چهارم تا نهم، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر به حساب خود درآورند. این واریزی‌ها قابل برداشت از روز پنجشنبه، بیست‌ویکم دی خواهند بود.

تاریخ واریز کالابرگ الکترونیکی نیز به دهها تا پایان دی ماه ۱۴۰۲ میلادی می‌تواند انجام شود. سامانه استعلام یارانه با کد ملی، سرپرستان خانوار را قادر می‌سازد که به اطلاعات خود درباره دهک اقتصادی خانوار و اطلاعات مرتبط با دریافت یارانه دسترسی پیدا کنند.

همچنین، سامانه حمایت معیشتی امکان مراجعه و انجام اعتراض را برای کسانی که تصور می‌کنند به اشتباه از طرح هدفمندی یارانه‌ها حذف شده یا جزو واجدین شرایط یارانه معیشتی قرار نگرفته‌اند، فراهم کرده است.

به نقل از اندیشه معاصر، یارانه کمک‌معیشتی مرحله ۱۵۵، بر اساس دهک‌بندی اعلامی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مانند ماه‌های گذشته، در تاریخ چهارشنبه ۲۰ دی به حساب سرپرستان خانوار واریز شده و از ساعت ۱۲ بامداد روز پنجشنبه ۲۱ دی قابل برداشت است.

سرپرستان خانوار جز دهک‌های اول تا سوم، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر و سرپرستان خانوار جز دهک‌های چهارم تا نهم، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر از این یارانه بهره‌مند خواهند شد.

تاریخ واریز کالابرگ الکترونیکی

سرپرستان خانوار می‌توانند در صورت عدم استفاده از کالابرگ الکترونیکی، مبلغ کامل یارانه را برداشت کنند. در صورت استفاده از کالابرگ، مقدار مورد استفاده به میزان خرید از ۱۱ قلم مرتبط با طرح کسر شده و باقی‌مانده به حساب سرپرست خانوار واریز خواهد شد.

همچنین، اگر مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از یارانه به عنوان کالابرگ استفاده شود و از ۱۱ قلم مرتبط با این طرح خریداری شود، مبلغ ۱۲۰ هزار تومان به یارانه افزوده می‌شود.

سامانه استعلام یارانه با کد ملی

سرپرست هر خانوار می‌تواند در وبگاه hemayat.mcls.gov.ir دهک اقتصادی خانوار و توضیحات در خصوص علت دریافت یا عدم دریافت یارانه را ببیند. این سامانه برای اطلاع‌رسانی و رسیدگی به امور مرتبط با دریافت یارانه‌ها راه‌اندازی شده است.

همچنین، امکان مراجعه به سامانه حمایت معیشتی و انجام اعتراض از این طریق برای همه افرادی که تصور می‌کنند به اشتباه از طرح هدفمندی یارانه‌ها حذف شده یا جزو واجدین شرایط یارانه معیشتی قرار نگرفته‌اند، وجود دارد.

دولت در بودجه سال آینده با ۳ چالش یارانه‌ای روبرو است.

یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت برای سال آینده، تعیین تکلیف یارانه‌های نقدی و البته منابع مورد نیاز برای پرداخت این یارانه‌هاست که عمدتا از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی به دست می‌آید. اما نگاهی به لایحه بودجه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که حتی پس از «اصلاح» این لایحه توسط دولت، جزییاتی درخصوص ارقام تشکیل‌دهنده منابع و سهم هر یک از اجزای مصارف برای تبصره ۸ لایحه بودجه سال آینده وجود ندارد. این اتفاق منجر به غیرشفاف شدن روند منابع و مصارف و «تحلیل ناپذیری» برنامه دولت برای حامل‌های انرژی و یارانه نقدی برای سال آینده، خواهد شد.

به گزارش اعتماد، بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی تحلیلی که پیرامون تبصره ۸ لایحه بودجه سال آینده منتشر کرده، می‌گوید تصویب احکام و سقف این بخش از لایحه بدون ارایه اطلاعات تفصیلی دولت به مجلس و تفاهم در مورد منابع و مصارف این بند، از نظر کارشناسی امکان‌پذیر نیست.

تبصره ۸ لایحه بودجه چالش‌های بزرگی را نیز ایجاد کرده که بذر آن از زمان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد کاشته شده است: چالش اول «گره زدن مستقیم سیاست‌گذاری انرژی و درآمد‌ها و هزینه‌های شرکت‌های دولتی حوزه انرژی به سیاست‌های رفاهی و حمایتی» است که از نظر مرکز پژوهش‌های مجلس منشأ مشکلات فراوانی شده است.

چالش دوم به «عدم شمول هدفمندی در منابع عمومی دولت» برمی‌گردد که مقایسه‌پذیری و تحلیل بودجه دولت را با خطای بزرگی همراه می‌کند و چالش سوم زمانی بروز پیدا می‌کند که گردش درآمد‌ها و هزینه‌های شرکت‌های دولتی از طریق سازمان هدفمندی یارانه‌ها منجر به شکل‌گیری «خزانه‌داری دوم» در کنار خزانه‌داری کل کشور می‌شود. این در حالی است که قانون هدفمندکردن یارانه‌ها قیمت فروش داخلی فرآورده‌های نفتی، آب و برق را بر اساس معیار‌های قیمت تمام‌شده و هزینه فرصت صادراتی اصلاح می‌کند. اگر قرار به اجرای این قانون باشد، دیگر خبری از بنزین ۱۵۰۰ تومانی یا ۳۰۰۰ تومانی نیست. اما این قانون در سال‌های اخیر اجرا نشده است و ارتباطی با فروش صادراتی فرآورده‌های نفتی و سایر محصولات نفتی یا گازی ندارد.

با وجود آنکه در برنامه هفتم توسعه، محل مصرف عواید حاصل از صادرات و فروش داخلی کلیه محصولات فرعی گازی از جمله اتان، پروپان، بوتان، پنتان و گوگرد و میعانات گازی مشخص شده است، در لایحه بودجه ارایه‌شده، سهم چهل درصدی از این منابع به حساب هدفمندسازی یارانه‌ها تخصیص داده شده است که از نظر مرکز پژوهش‌های مجلس این سهم باید اصلاح شود. چرا که اساسا ارتباطی با قانون هدفمندکردن یارانه‌ها ندارد و ناشی از اصلاح قیمت‌های داخلی نیست.

هم‌اکنون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سیاست افزایش پوشش خانوار‌ها برای استفاده از زیرساخت کوپن الکترونیک را در دست پیگیری دارد و در این راستا مصوبه‌ای از هیات وزیران دریافت کرده است. هدف نهایی این وزارتخانه پوشش هفت دهک درآمدی در این طرح است و برای آن یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی برای هر نفر را هم در نظر گرفته است. اما مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید با توجه به وضعیت تغذیه، گروه‌های اجتماعی دارای اولویت بیشتری نیز وجود دارند.

از طرف دیگر، موضوع حذف دهک‌های بالای درآمدی از دریافت یارانه نیز به یک موضوع تکراری در قوانین بودجه تبدیل شده، اما عملکرد قابل توجهی نداشته است. یکی از دلایل این موضوع عدم توجه به اقتضائات اجرایی آن از جمله، تامین منابع لازم برای ارتقای دقت آزمون وسیع و پاسخگویی به اعتراضات احتمالی است.

برداشت از تنخواه بانک مرکزی

تبصره ۸ لایحه بودجه سال گذشته بانک مرکزی را مکلف می‌کند ۳ درصد از سقف مصارف هدفمندی را به درخواست سازمان برنامه به صورت «تنخواه» در اختیار آن سازمان قرار دهد. سقف استفاده از تنخواه بانک مرکزی در قوانین بودجه سال‌های گذشته ۱ درصد جمع مصارف بود که در لایحه سال گذشته با ۲ واحد درصد افزایش به حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این در حالی است که تنخواه‌های دریافتی از بانک مرکزی سیاست‌گذاری پولی را مخدوش کرده و منجر به افزایش پایه پولی می‌شوند. از این رو مرکز پژوهش‌های مجلس با احتیاط توصیه کرده که «بهتر است کمتر مورد استفاده قرار گیرند.» این مرکز در گزارش پیشین خود عنوان کرده بود که «۴۰ هزار میلیارد تومان از تنخواه قبلی که دولت بابت پرداخت یارانه نقدی از خزانه‌داری کل گرفته، هنوز پرداخت نشده است.»

سکوت درباره یارانه نان و دارو

یارانه نان و دارو چقدر است؟ تبصره ۸ لایحه بودجه در این باره حرفی نزده و در جزییات سکوت اختیار کرده. تنها حرفی که زده این است که «سازمان هدفمندی یارانه‌ها موظف است منابع حاصل از عوارض و مالیات بر ارزش فروش فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی را صرفا برای تامین نان و دارو هزینه کند...» با این ادبیات، مشخص نیست چقدر یارانه برای تامین نان و دارو طی سال آینده قرار است پرداخت شود؟ سهم نان و دارو از محل این مالیات یا عوارض چقدر است؟ این در حالی است که چنین متنی موجب کاهش درآمد شهرداری‌ها هم خواهد شد.

حذفیات یارانه‌بگیران

دولت در تبصره ۸ لایحه بودجه سال آینده به دنبال حذف یارانه خانوار‌های غیرمشمول است. اما براساس اصول قانون‌نویسی حذف یارانه خانوار‌هایی که مشمول حمایت دولت نیستند به موجب آیین‌نامه مصوب هیات وزیران باید با تعیین ملاک و معیار قانونی صورت گیرد والا شائبه مغایرت با اصل هشتادوپنجم قانون اساسی دارد و همچنین موضوع حذف دهک‌های بالای درآمدی از دریافت یارانه به یک موضوع تکراری در قوانین بودجه تبدیل شده است.

بر این اساس، مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد کرده نیم درصد منابع آزادشده ناشی از حذف یارانه‌بگیران در هر سال برای تامین هزینه‌های پاسخگویی به اعتراضات، توسعه «پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان»، راه‌اندازی «پایگاه اطلاعات بهره‌مندی ایرانیان» و «پنجره واحد خدمات رفاهی» در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ منظور شود تا علاوه بر توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی لازم، بستر‌های پاسخگویی نیز فراهم شود.